‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻘﺪار ﮐﭙﯽ ‪ hbv-dna‬در ﺳﺮوﻣﻦ و ﺳﺮم ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺰﻣﻦ ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ‬ ‫‪ b‬ﺑﻪ روش ‪ realttime pcr‬و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی‬ ‫اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ‬

ﻣﻘﺪﻣﻪ و هدف: ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ ﻣﺰﻣﻦ ‪ b‬ ﺷﺎﯾﻊ ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖ وﯾﺮوﺳﯽ ﻣﺰﻣﻦ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ی ﺑﺸﺮی ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﻗﺮﯾﺐ ﯾـﮏ ﺳـﻮم ﻣـﺮدم دﻧﯿـﺎ‬ ‫ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ ‪  b‬ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪﻧﺪ، ﺑﯿﺶ از ﭼﻬﺎرﺻﺪ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ ﺣﺎﻣﻞ ‪ hbv‬ در ﺟﻬﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ، و از اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد ﺣﺪود‬ ‫ﭼﻬﻞ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﺳﯿﺮوز ﮐﺒﺪی و ﺷﺼﺖ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﮐﺎرﺳﯿﻨﻮﻣﺎ ﻫﭙﺎﺗﻮﺳﻠﻮﻻر ﻓﻮت ﻧﻤﻮده اﻧﺪ. ﺷﯿﻮع ﺑﯿﻤﺎری‬ ‫در ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﯽ آﺳﯿﺎ از ﺳﺎﯾﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺟﻬﺎن ﺑﯿﺸﺘﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮآورد ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﻪ ﺗﺎﮐﻨﻮن ﺑﯿﺴﺖ و ﭘﻨﺞ ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻧﻔﺮ در اﯾﺮان ﺑﻪ‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﺖ ‪  hbv‬ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺣﺪود 3 درﺻﺪ ﺣﺎﻣﻞ ‪  hbv‬در ﺟﺎﻣﻌﻪ اﯾﺮان وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ.‬ ‫ﻣﻘﺎدﯾﺮ ‪ hbv-dna‬ در ﺗﺮﺷﺤﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺪن از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮم، ﺳﺮوﻣﻦ، ﺑﺰاق و ﻏﯿﺮه ﺑﻪ ﻋﻮاﻣﻞ اﯾﻤﻨﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻓﺮدی و ﺑﺮﺧﯽ‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﺑﺴﺘﮕﯽ دارد. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮای اوﻟـﯿﻦ ﺑـﺎر ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣﻘـﺪار ﮐﭙـﯽ ‪  hbv-dna‬در ﺳـﺮم‬ ‫و ﺳﺮوﻣﻦ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ ﺑﺮﺧﯽ ﻋﻮاﻣﻞ اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ در اﯾﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.‬ ‫ﻣﻮاد و روش ﻫﺎ: در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 70 ﻧﻔﺮ ﺑﯿﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ ‪  b‬ﻣـﺰﻣﻦ در ﮔـﺮوه ﺳـﻨﯽ 40-20 ﺳـﺎﻟﻪ ﮐـﻪ ﻫﻤﮕـﯽ از ﻧﻈـﺮ‬ ‫‪ hbsag‬ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ. در اﯾـﻦ ﺑﺮرﺳـﯽ ﺑـﺮای ﺗﻌﯿـﯿﻦ ﻣﻘـﺪار ‪  hbv-dna‬ﺳـﺮوﻣﻦ و ﺳـﺮم  ‫ﺑﯿﻤﺎران از روش ﻣﻠﮑﻮﻟﯽ ﮐﻤﯽ ‪ ، real time pcr‬دﺳﺘﮕﺎه 69 ‪ (detectionsystem biorad pcr/usa) cfx‬ و ﮐﯿﺖ‬ ‫‪ ‫ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ (‪ (aj roboscreen – germany‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﯾﺪ.‬ ‫ﯾﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ: در اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ 54.3 درﺻﺪ ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺮد و 54.7 درﺻﺪ زن ﺑﻮدﻧﺪ . 100درﺻﺪ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﺣﺪاﻗﻞ ﯾﮑﺴﺎل از ﺗﺸﺨﯿﺺ اﺑﺘﻼءﺷﺎن ﺑـﻪ ﺑﯿﻤـﺎری ﻫﭙﺎﺗﯿـﺖ ‪ b‬ ﮔﺬﺷـﺘﻪ ﺑـﻮد . 61 ﻧﻔـﺮ (78.2درﺻـﺪ) از ﺑﯿﻤـﺎران در ﺳـﺮوﻣﻦ‬ ‫ﺧﻮد‪ hbv-dna ‬داﺷﺘﻨﺪ. 19ﻧﻔﺮ (27درﺻﺪ) ﺗﺤﺖ درﻣﺎن و 51 ﻧﻔﺮ (73 درﺻﺪ) ﻫﯿﭽﮕﻮﻧﻪ داروﯾﯽ درﯾﺎﻓﺖ ﻧﮑﺮده ﺑﻮدﻧﺪ . 58‬ ‫ﻧﻔﺮ (83درﺻﺪ) از ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺘﺄﻫﻞ ﺑﻮدﻧﺪ . ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﮐﭙﯽ در ﻣﯿﻠﯽ ﻟﯿﺘﺮ ‪ hbv-dna‬ ﺳﺮوﻣﻦ ﻣﺮدان 106 × 8.73 و زﻧﺎن 106‬ ‫× 7.44 ﺑﻮده اﺳﺖ. آزﻣﻮن ﻫﻤﻮژﻧﺘﯽ وارﯾﺎﻧﺲ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﻫﺎ در ﮔﺮوه ﻫﺎی ﺳﻨﯽ ﻧﺸﺎن داد ﮐﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﯽ داری ﺑﯿﻦ ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ‬ ‫ﮐﭙﯽ ﻫﺎی ﺳﺮوﻣﻦ در ﮔﺮوه ﻫﺎی ﺳﻨﯽ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ وﺟﻮد دارد (0.003=‪.(p‬‬ ‫ﺑﺤﺚ: اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻫﺎی ﻣﻠﮑﻮﻟﯽ ﮐﻤﯽ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ وﺿﻌﯿﺖ ﺑﯿﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ‪ chb‬را در ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ‬ ‫ﺑﯿﻤﺎری ﺑﻪ دﻗﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﺎﯾﺪ . ﻧﻮع ﺗﺮﺷﺤﺎت ﺑﯿﻤﺎر از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺮم، ﺳﺮوﻣﻦ، ﺑﺰاق و ﻏﯿـﺮه و ﻫﻤﭽﻨـﯿﻦ ﺑﺮﺧـﯽ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫـﺎی‬ ‫اﭘﯿﺪﻣﯿﻮﻟﻮژﯾﮏ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺟﻨﺴﯿﺖ ، ﻣﺼﺮف دارو، ﺳﯿﺴﺘﻢ اﯾﻤﻨﯽ ﻓﺮد ﺑﺮ ﻣﻘﺪار ﮐﭙﯽ ‪ hbv-dna‬ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬ ‫ﺑﻌﻀﺎً ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ از ﻧﻈﺮ ﺗﺴﺖ ﻫﺎی آﻣﺎری اﯾﻦ اﺧﺘﻼف ﻫﺎ ﻣﻌﻨﯽ دار ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺷﻨﺎﺧﺖ اﯾﻦ ﻋﻮاﻣـﻞ و ﺑـﻪ ﮐـﺎرﮔﯿﺮی‬ ‫روش ﻫﺎی ﻧﻮﯾﻦ ﺗﺸﺨﯿﺼﯽ، در ﮐﻨﺘﺮل و ﻫﻤﻪ ﮔﯿﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ ﺑﯿﻤﺎری ﻫﭙﺎﺗﯿﺖ ‪  b‬اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر زﯾﺎدی دارﻧﺪ.‬